Yüzölçümü: 7.436 km²
Nüfus: 165.580 (2009)
İl Trafik No: 08
Şehir merkezinin nüfusu 24.468 kişi,köylerinin nüfusu ise 8.517 kişidir.
Artvin, ili ikiye bölen Çoruh nehri, dik yamaçlı uzun vadileri, 3900 metreye kadar yükselen birbiri ardına sıralanmış yüksek dağları, balta girmemiş doğal ormanları, yüksek dağların doruklarında Krater gölleri, Karagülleri, yeşil yaylaları, fauna ve flora zenginliği, tarihi kilise, kale ve kemer köprüleri, geleneksel mimarisi ve festivalleri ile çeşitli turizm değerlerini
içinde barındıran otantik bir turizm beldesidir.
Kaçkar ve Karçal dağlarında yapılan dağ tırmanışları, bölgenin değişik yörelerinde doğal güzellikler içinde bulunan trekking parkurlarında yapılan doğa yürüyüşleri, Çoruh Nehri ve Barhal çayında yapılmakta olan rafting, katamaran ve kano gibi akarsu sporları Artvin'in turizm çeşitliliğini zenginleştirmektedir. 4. Dünya Akarsu Sporları Şampiyonası 1993 yılında Çoruh nehrinde yapılmıştır.
ARTVİN İLİ TARİH
Geçmişte Çoroksi, Çorok, Kollehis ve Klarceti, Osmanlı Döneminde ise Livane olarak bilinen Artvin’in bu ismini nereden aldığı ve hangi tarihten itibaren kullanıldığı tam olarak bilinmemektedir. İlk adları Çoruh Irmağı ile ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Artvin’in tarihsel geçmişi Şavşat’ın Meşeli ve Yusufeli’nin Demirköy yakınlarında bulunan bakır baltalara dayandırılarak M.Ö. 3000’li yıllara “Tunç Çağı” na indirgenmektedir.
M.Ö.4. Yüzyılda bölgeden geçen Ksenophon’a göre Artvin ve çevresinde Kolkhlar, Makaronlar ve Taoklar gibi birçok kavimlerin yaşadığı doğrulanmaktadır. M.Ö.1.yy'da yaşayan Çoğrafyacı Strabon Roma’nın Anadolu’daki hakimiyeti sırasında Artvin ve yöresinin yerel krallıklar hakimiyetinde olduğunu belirtmektedir. Bundan sonra Aksaklı ve Sasan yönetiminde kalan Artvin, Ortaçağ dönemi ile birlikte Bizans’ın himayesinde Bagratlı Krallığı’nın yönetiminde kalmıştır. 1015 tarihi itibari ile başlayan Selçuklu Seferleri 12.yy'da Saltuklularla pekiştirilmeye çalışılmıştır.
Moğol istilasının ardından İlhanlılar’ın kontrolünde Çıldır Atabeklerinin yönetiminde Timur, Karakoyunlu, Akkoyunlu ve Safevi gibi Türk devletlerinin himayesinde bulunmuştur.
Yavuz Sultan Selim zamanında başlayan Osmanlı Egemenliği, Kanuni Sultan Süleyman dönemi Erzurum Beylerinden İskender Paşa’nın 1551’de Atabekler’in başkenti durumundaki Ardanuç Kalesini fethetmesi ile tamamlanmıştır. Osmanlı döneminde Hopa ve Borçka;
Trabzon’a, Artvin, Ardanuç ve Yusufeli; merkezi Ahıska olan Çıldır Eyaleti’ne bağlı olarak yönetilmiştir. 1828’de Osmanlılar’ın Ruslar’a yenilmesi sonucu Çıldır kaybedilince buraya bağlı birimler Erzurum Eyaleti’ne dahil edilmiştir. 1877-1878 Savaşı sonucunda 3 Mart 1878’de imzalanan Ayastafanos Anlaşması gereği o zaman Batum Liva’sına bağlı Artvin, Ardanuç, Borçka, Şavşat ve Hopa’nın Kemalpaşa bucağı savaş tazminatı olarak Ruslar’a terkedilmiştir.
3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Antlaşması gereğince Ruslar Artvin topraklarından çekilmişlerdir. Peşine İngilizler’in ve Gürcüler’in geçici işgalleri olmuşsa da T.B.M.M.’nin girişimleri sonucu 23 Şubat 1921’de Artvin Anavatana kavuşmuştur. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması ile bu durum kesinlik kazanmıştır.
7 temmuz 1921’de sancak olarak kurulan Artvin, 24 Nisan 1924’de İl’e dönüşmüştür.
İl merkezi; Osmanlı Devleti sınırları dahilinde olduğu 1878 yılına kadar Trabzon vilayetine bağlı Batum Sancağı’nın “Livana Kazası” merkezi olarak kalmıştır.
Merkez ilçeye bağlı 36 köy bulunmaktadır.
ARTVİN İLİ COĞRAFYA
Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Artvin, dar bir alan içinde engebeli arazi üzerine yerleştirilmiştir. İl toprakları 40-35 sn. ve 41 C 32 sn. kuzey enlemleri ile 41 C 7 sn. ve 42 C sn. doğu boylamları arasında yer alır. Karadeniz Bölgesinin Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan Artvin'in; doğu ve güneydoğusunda Ardahan, güneyinde Erzurum, batısında Rize, kuzeybatısında Karadeniz, kuzeyinde Gürcistan Cumhuriyeti bulunmaktadır. İl topraklarının %95’i ormanlarla kaplıdır.
Orman ve ağaç türleri bakımından Türkiye’nin en zengin yerlerinden biridir. Artvin topraklarının büyük bir bölümü sarp ve geçit vermeyen dağlarla kaplanmış, bu dağlar kimi yerde daralıp kimi yerde de genişleyerek uzanan Çoruh vadisi ile iki bölüme ayrılmıştır. Mevcut yüzey şekillerinden dolayı “ova” olarak nitelendirilebilecek düzlükler görülmezken, yörede “Karagöl” adıyla anılan küçük göllere sıkça rastlanır. Bu göllerin ekseriyeti buzul vadilerin diplerinde oluşmuş müren, buzul ve set gölleridir.
ARTVİN İLİ DAĞLARI
Dağlar: İl topraklarının büyük bir bölümü sarp ve geçit vermeyen dağlarla kaplıdır. Bu dağların başlıcalarını, Arvin-Rize ve Erzurum illeri sınırlarının birleştiği nokta olan Kaçkar Dağı, Artvin-Rize il sınırında bulunan ve Doğu Karadeniz dağlarının uzantısı olan Kükürt dağı, Borçka ilçesinin doğusunda bulunan Karçal sıradağları ile Ardanuç ilçesinde bulunan Yalnızçam ve Çadır dağları oluşturmaktadır.
ARTVİN İLİ OVALAR
Ovalar: Artvin, arazi bakımından genel olarak dağlık olup, il genelinde Arhavi ve Hopa kıyı şeridindeki düzlükler dışında ova mevcut değildir. Yaylalar: Yaylalar, il topraklarının yaklaşık %51'ini kaplar. Artvin'de halk ekonomisi, coğrafyasının doğal sonucu olarak hayvancılığa dayanmakta iken, günümüzde bu faaliyet gerilemiş durumdadır. Buna rağmen yaylalar, bazı vatandaşlar için geleneksel üretim şekillerinden biri olan hayvancılık, bazıları için de sayfiye yeri olarak önemini korumaktadır. Geleneksel yayla mimarisi ahşaptandır. Yusufeli yaylalarında ise taş mimarinin güzel örnekleri görülür.
ARTVİN İLİ VADİLER
Vadiler: Artvin topraklarındaki akarsular, geçtikleri yerlerde dar ve derin vadiler oluşturmuşlardır. Artvin'de bulunan vadilerin en önemlisi Çoruh Vadisidir. Genellikle dar ve derin boğazlar halinde ilerleyen bu vadinin Artvin ili sınırları içerisindeki uzunluğu yaklaşık 150 km'dir. Çoruh Vadisi, Artvin il sınırları içinde, Yusufeli ilçesinden başlar; Merkez ilçeden ve Borçka ilçesinden geçerek Gürcistan sınırlarında, Muratlı bucağı yakınında son bulur.
ARTVİN İLİ AKARSULARI
Akarsular: Artvin'deki en büyük akarsu Çoruh Irmağı'dır. İl topraklarında irili ufaklı çok sayıda dere ve çay da bulunmaktadır. Üzerinde 7 büyük baraj projesi uygulanan Çoruh Nehri dışında ilin başlıca akarsuları ise; Murgul Deresi, İçkale Deresi, Deviskel Deresi, Ardanuç Deresi, Berta Deresi Klaskur Deresidir.
ARTVİN İLİ GÖLLERİ
Göller: İl sınırları içinde 30'a yakın akarsu ve çok sayıda doğal göl vardır. Bunların çoğu buzul vadilerinin diplerinde oluşmuştur ve genellikle Karagöl adıyla anılır. Önleri moren yığınıyla dolu olan bu göller derindir. Çoğunda bol alabalık bulunan ve doğa harikası olan bu göllerin en önemlileri Şavşat ve Borçka'da bulunan ve Karagöl adıyla anılan göllerdir.
Geçmişte Çoroksi, Çorok, Kollehis ve Klarceti, Osmanlı Döneminde ise Livane olarak bilinen Artvin’in bu ismini nereden aldığı ve hangi tarihten itibaren kullanıldığı tam olarak bilinmemektedir. İlk adları Çoruh Irmağı ile ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Artvin’in tarihsel geçmişi Şavşat’ın Meşeli ve Yusufeli’nin Demirköy yakınlarında bulunan bakır baltalara dayandırılarak M.Ö. 3000’li yıllara “Tunç Çağı” na indirgenmektedir.
Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Artvin, dar bir alan içinde engebeli arazi üzerine yerleştirilmiştir. İl toprakları 40-35 sn. ve 41 C 32 sn. kuzey enlemleri ile 41 C 7 sn. ve 42 C sn. doğu boylamları arasında yer alır. Karadeniz Bölgesinin Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan Artvin'in; doğu ve güneydoğusunda Ardahan, güneyinde Erzurum, batısında Rize, kuzeybatısında Karadeniz, kuzeyinde Gürcistan Cumhuriyeti bulunmaktadır. İl topraklarının %95’i ormanlarla kaplıdır.
Dağlar: İl topraklarının büyük bir bölümü sarp ve geçit vermeyen dağlarla kaplıdır. Bu dağların başlıcalarını, Arvin-Rize ve Erzurum illeri sınırlarının birleştiği nokta olan Kaçkar Dağı, Artvin-Rize il sınırında bulunan ve Doğu Karadeniz dağlarının uzantısı olan Kükürt dağı, Borçka ilçesinin doğusunda bulunan Karçal sıradağları ile Ardanuç ilçesinde bulunan Yalnızçam ve Çadır dağları oluşturmaktadır.
Ovalar: Artvin, arazi bakımından genel olarak dağlık olup, il genelinde Arhavi ve Hopa kıyı şeridindeki düzlükler dışında ova mevcut değildir. Yaylalar: Yaylalar, il topraklarının yaklaşık %51'ini kaplar. Artvin'de halk ekonomisi, coğrafyasının doğal sonucu olarak hayvancılığa dayanmakta iken, günümüzde bu faaliyet gerilemiş durumdadır. Buna rağmen yaylalar, bazı vatandaşlar için geleneksel üretim şekillerinden biri olan hayvancılık, bazıları için de sayfiye yeri olarak önemini korumaktadır. Geleneksel yayla mimarisi ahşaptandır. Yusufeli yaylalarında ise taş mimarinin güzel örnekleri görülür.
Vadiler: Artvin topraklarındaki akarsular, geçtikleri yerlerde dar ve derin vadiler oluşturmuşlardır. Artvin'de bulunan vadilerin en önemlisi Çoruh Vadisidir. Genellikle dar ve derin boğazlar halinde ilerleyen bu vadinin Artvin ili sınırları içerisindeki uzunluğu yaklaşık 150 km'dir. Çoruh Vadisi, Artvin il sınırları içinde, Yusufeli ilçesinden başlar; Merkez ilçeden ve Borçka ilçesinden geçerek Gürcistan sınırlarında, Muratlı bucağı yakınında son bulur.
Akarsular: Artvin'deki en büyük akarsu Çoruh Irmağı'dır. İl topraklarında irili ufaklı çok sayıda dere ve çay da bulunmaktadır. Üzerinde 7 büyük baraj projesi uygulanan Çoruh Nehri dışında ilin başlıca akarsuları ise; Murgul Deresi, İçkale Deresi, Deviskel Deresi, Ardanuç Deresi, Berta Deresi Klaskur Deresidir.
Göller: İl sınırları içinde 30'a yakın akarsu ve çok sayıda doğal göl vardır. Bunların çoğu buzul vadilerinin diplerinde oluşmuştur ve genellikle Karagöl adıyla anılır. Önleri moren yığınıyla dolu olan bu göller derindir. Çoğunda bol alabalık bulunan ve doğa harikası olan bu göllerin en önemlileri Şavşat ve Borçka'da bulunan ve Karagöl adıyla anılan göllerdir.
İklim:
Artvin'de iklim, yeryüzü şekillerinin özellikleri nedeniyle bölgelere göre çeşitlilik göstermektedir. Kıyı kesimlerinde ılık ve yağışlı bir iklim tipi egemendir. Buna karşın, İl'in iç bölgelerine doğru, yüksek kesimlerde kışlar sürekli ve bol karlı, yazlar serin geçer. Çoruh Vadisinin derin tabanında, kıyıya oranla daha az yağışlı, kışları sert olmayan bir iklim tipi vardır.
Bitki Örtüsü ve Doğal Hayat:
Artvin İli doğal yapısı nedeniyle endemik bitki topluluklarının bulunduğu bir bölgedir.
Topraklarının %55'i ormanlarla kaplı olması ve ormanlarda yaşayan yabani hayvanların çeşitliliği Artvin’deki av turizmi potansiyelini oluşturmaktadır. Bu avlaklar arasında; ayı, dağ keçisi, yaban domuzu, kurt, tilki, çakal, keklik, bıldırcın ve doğal alabalık gibi av hayvanları önemli bir potansiyel teşkil etmektedir.
ARTVİN İLİ EKONOMİ
Ekonomi Artvin'in 1990 ve 2000 DİE Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri verileri incelendiğinde nüfusun önemli bir bölümünün tarım sektöründe istihdam edildiği görülmektedir. Toplam iş gücünün % 60.8'i tanm sektöründe istihdam edilmektedir. İstihdam edilen nufusun % 38'i ücretsiz aile işçisi olarak görev yapmaktadır. Bu oran kadın nüfusu için % 79, erkek nüfus için yaklaşık % 11 civarındadır. İsdihdam edilen nufusun % 34'ü ise ücretIi olarak çalışmaktadır. Erkek nüfusun % 49'u, kadın nüfusun ise yaklaşık % 11'i ücretlidir. Artvin'de istihdam edilenlerin sayısında sürekli azalış görülmektedir. 1980 - 2000 döneminde istihdam edilen nüfus yıllık % 18'lik bir hızla azalma göstermiştir. Bu azalış tarım ve sanayi sektörlerinde de görülmektedir. Aynı dönemde hizmet sektörünün payında % 52, inşaat sektöründe de % 41'lik bir artış gerçekleşmiştir.
2000 Genel Nüfus sayımına göre Artvin'de işsizlik oranı % 7'dir. Artvin'in, Devlet lstatistik Enstitüsü verilerine göre; 1998 yılında kişi başına düşen gayrısafi yurtiçi hasılası ABD Doları cinsinden 3.096 dolar iken 1999 yılında 3.003 ABD Dolarına gerilemiştir. Bu verilere göre 1998 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasılada gelişme hızı % 92.5'ten % 58.2' ye gerilemiştir.
Aynı yıllar için TL. cinsinden gayri safi yurtiçi hasıla rakamları 1998 için 802.211.288 TL. ve 1999 için ise 1.269.101.429 TL. olarak gerçekleşmiştir. Bu verilere göre Artvin, kişi başına düşen gayrı safi yurtiçi hasılası ile Türkiye sıralamasında 1998 yılımda 27 inci, 1999 yılında ise altı basamak yükselerek 21 inci sırada yer almıştır.
Artvin'in cari fiyatlarla 1.998 ve 1999 yılları gayrı safi yurtiçi hasılasında, sırasıyla ulaştırma ve haberleşme, tarım, sanayi, ticaret sektörlerinin önemli payı bulunmaktadır. Artvin'in 1998 Yılı rakamlarıyla % 88.3 olan gayrı safi yurtiçi hasıla gelişme hızı 1999 yılında % 54.8 olarak gerçekleşmiştir.
Tarım
İl’de tarımsal faaliyetler küçük, çok parçalı, meyil derecesi diğer illere göre yüksek olan arazilerde yapılmaktadır. İI hudutları içerisinde
bulunan Çoruh Nehri ve bunu besleyen kollarının oluşturduğu vadilerde turfanda sebze ve meyve yetiştiriciliği faaliyetleri yaygın şekilde
yürütülmektedir. Tarımsal işletmeler çoğunlukla küçük aile işletmeciliği şeklindedir ve işletme başına düşen arazi miktarları oldukça
düşüktür.
Tarımsal gelir yeterli düzeyde olmadığından sermaye birikimi sağlanamamaktadır. Bu nedenle tarıma dayalı sanayi sektorü il'de
gelişme alanı bulamamıştır.
Tarımsal Arazi
İldeki tarıma elverişli arazi 169.764 hektar olup, il yüzölçümünün % 22'sini teşkil etmektedir. Bu alanlardan mera ve çayır alanları
çıkarıldığında ekili - dikili alan il yüzölçümünün % 7 sini teşkil eder. Sulanabilme imkanına sahip olan tarım arazisi miktan 34.000 hektar
olup bu miktar kültür arazileri toplamının % 20'sidir.
Tanmsal Üretim
Genel olarak il topraklarında endüstriyel bitkiler ve hububat üretimi yapılmakla birlikte, baklagiller ve çeitli sebze üretimide yaygındır.
Üretilen başlıca ürünler çay, fındık, fasulye, patates, yem bitkisi, üzüm, mısır ve çeşitli meyveler. Karadeniz'e kıyısı olan Arhavi ve Hopa'da
deniz balıkçılığının önemli yeri bulunmaktadır.
2001 yılında denizlerden elde edilen su ürünleri miktarı 33.955 ton, iç sularda ve tesislerde
üretilen su ürünleri miktarı ise 605 tondur.
2002 Yılı sonu itibariyle kültür balıkçılığında, aile işletmeleri dahil mevcut işletme sayısı 35 adet olup, bu işletmelerin toplam üretim
kapasitesi 508 ton / yıl, kullanılan kapasite ise 475 ton / yıldır. 35 adet işletmeden 3'ü kaynak kullanımını destekleme fonundan, 1 adet
işletme İl Özel İdaresince, diğer işletmeler ise tamamen özel teşebbüs imkanları ile kurulmuştur.
Bu işletmelerden 18 adedinin kapasitesi
10 ton / yıl ve üzeridir. Küçük aile işletmesi niteliğinde olan 17 adet işletmenin kapasitesi 3 ton / yıl civarındadır.
İl’de 2002 Yılı itibariyle 50.200 fenni ve 4.100 eski usul kovan mevcuttur. 1996 Yılında 29.000 oIan arı koloni sayısı 2002 Yılımda 54.300'e
ulaşmıştır.
İI’de özel sektöre ait saf kafkas ırkı ana arı üretim işletmesinin uygulanan projesi kapsamında,
1999 yılında 2.000, 2000 yılında 3.200 ve2001 yılında da yaklaşık 6000 ana arı üretimi gerçekleştirilmiştir. İl genelinde tarımsal üretime uygun arazilerin kıtlığı, mevcut alanların maksimum verimle değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır.Bu amaçla başta Yusufeli ilçesi olmak üzere il genelinde seracılığın geliştirilmesi çalışmalarına önem verilmektedir. 11 genelinde toplam197 adet serada, 52.283 m2 alanda tamamı faal olarak örtü altı yetiştiriciliğine devam edilmektedir.
Ekonomi Artvin'in 1990 ve 2000 DİE Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri verileri incelendiğinde nüfusun önemli bir bölümünün tarım sektöründe istihdam edildiği görülmektedir. Toplam iş gücünün % 60.8'i tanm sektöründe istihdam edilmektedir. İstihdam edilen nufusun % 38'i ücretsiz aile işçisi olarak görev yapmaktadır. Bu oran kadın nüfusu için % 79, erkek nüfus için yaklaşık % 11 civarındadır. İsdihdam edilen nufusun % 34'ü ise ücretIi olarak çalışmaktadır. Erkek nüfusun % 49'u, kadın nüfusun ise yaklaşık % 11'i ücretlidir. Artvin'de istihdam edilenlerin sayısında sürekli azalış görülmektedir. 1980 - 2000 döneminde istihdam edilen nüfus yıllık % 18'lik bir hızla azalma göstermiştir. Bu azalış tarım ve sanayi sektörlerinde de görülmektedir. Aynı dönemde hizmet sektörünün payında % 52, inşaat sektöründe de % 41'lik bir artış gerçekleşmiştir.
